بررسی کارایی صنایع تبدیلی ایران

هدف از تحقیق حاضر بررسی صنایع تبدیلی کشاورزی ایران از نظرانواع کارایی وتعیین بازدهی نسبت به مقیاس بود. بدین منظور اطلاعاتی شامل مقدار سرمایه، تعداد نیروی کار، مواد اولیه مصرفی ومقدار مصرف انرژی در فاصله سال های 89-1379از 15 واحد صنایع تبدیلی در ایران از پایگاه اطلاعاتی سازمان بورس و اوراق بهادار گردآوری شد. این واحدها براساس نوع تولیداتشان به دو گروه قند و صنایع غذایی تقسیم شده، انواع کارایی، بهره وری و بازدهی نسبت به مقیاس برای هر سه گروه با استفاده از نرم افزار (deap) محاسبه گردید. درگروه قندها، میانگین کارایی فنی 95 درصد است که نشان می دهد می توان به طور متوسط 5 درصد از میزان مصرف نهاده ها را کاهش داد بدون این که میزان تولید فعلی کاهش یابد. اختلاف کارایی بین بهترین وبدترین واحد 11 درصد است. 60 درصد از این واحدها دارای بازده افزایشی، 20 درصد دارای بازده ثابت و 20 درصد هم دارای بازده کاهشی نسبت به مقیاس هستند. در گروه صنایع غذایی، میانگین کارایی فنی تقریباً 82 درصد است که دراین جا نشان می دهد می توان تقریبا 18 درصد از میزان نهاده ها را بدون هیچ تغییری در میزان تولید کاهش داد. اختلاف کارایی بین بهترین وبدترین واحد86 درصد است. 40 درصد از این واحدها دارای بازده افزایشی، 40 درصد دارای بازده ثابت و 20 درصد هم دارای بازده کاهشی نسبت به مقیاس هستند ودر نهایت میانگین کارایی فنی همه ی واحدها 77 درصد بدست آمد. از میان 15 واحد مورد مطالعه، 5 واحد کارا بودند و اختلاف کارایی بین بهترین و بدترین واحد86 درصد می باشد. 40 درصد از این واحدها دارای بازده افزایشی، 3/33 درصد دارای بازده ثابت و 7/26 درصد هم دارای بازده کاهشی نسبت به مقیاس هستند. بنابراین برای 40 درصد از این واحدها، در صورتی که مدیریت مصرف نهاده هایشان کارا شود، توسعه ی ابعاد فعالیت از نظر تعداد نیروی انسانی وسرمایه، سبب افزایش تولید با بازدهی صعودی خواهد شد. با توجه به کارایی مدیریتی بالا نسبت به کارایی مقیاس، مشخص شد که مهمترین علت ناکارایی فنی بهینه نبودن مقیاس واحدها می باشد. رشد بهره وری صنایع قند به طور متوسط 3/0 درصد است. مهم ترین منشا رشد بهره وری تغییرات تکنولوژیکی می باشد. کارایی فنی خالص و کارایی مقیاس نیز در این دوره رشد داشته اند. میانگین بهره وری صنایع غذایی دارای 7درصد کاهش می باشد و این در حالی است که کارایی فنی وتغییرات تکنولوژیکی رشد داشته اند. البته رشد کارایی فنی کمتر از تغییرات تکنولوژیکی است. کارایی فنی خالص و کارایی مقیاس دارای رشد منفی هستند که کاهش رشد بهره وری را توجیه می کند. رشد بهره وری کل صنایع مورد بررسی حدود 3درصد است. منشا رشد بهره وری رشد کارایی فنی می باشد زیرا تغییرات تکنولوژیکی رشد منفی داشته است. کارایی فنی خالص و کارایی مقیاس نیز دارای رشد مثبت می باشند.